Jonoforeza jest to zabieg fizykoterapeutyczny. Zalicza się do działu elektrolecznictwa. Polega na wprowadzeniu leku przez nieuszkodzoną skórę za pomocą prądu galwanicznego. Leczenie tym sposobem ma działanie miejscowe. Do zalet tego zabiegu należy przede wszystkim fakt, ze lek jest wprowadzany dokładnie tam, gdzie jest potrzebny jednocześnie nie obciążając układu pokarmowego i wątroby. Niestety nie każdy farmaceutyk może być podawany tym sposobem. Do jonoforezy stosowane są wyłącznie leki, które podlegają dysocjacji elektrolitycznej (rozpad substancji czynnej leku na jony – o ładunku dodatnim, kationy i ujemnym, aniony – pod wpływem przyłożonego prądu elektrycznego). Następnie jony transportowane są przez skórę do tkanek głębiej położonych wraz z prądem elektrycznym.
Działanie jonoforezy na organizm
Właściwości lecznicze zabiegu są uzależnione w głównej mierze od zastosowanego leku. Ma na to wpływ wielkość cząsteczek, ich rozpuszczalność w wodzie i tłuszczach oraz rodzaj ładunku elektrycznego (kationy wchłaniają się lepiej). Jej zaletą jest natychmiastowe działanie i jednocześnie opóźnione ze względu na powolne uwalnianie leku z tkanki podskórnej. Podstawową zaletą jonoforezy jest fakt, iż nie uszkadza skóry, jak to dzieje się w przypadku iniekcji choćby podskórnej. Nie należy zapominać, że do zabiegu wykorzystuje się prąd stały, który również ma leczniczy wpływ na organizm człowieka. Przyczynia się między innymi do miejscowego rozszerzenia naczyń krwionośnych, zwiększenia natlenienia tkanek i usuwania metabolitów. Wpływa również na zwiększenie bądź zmniejszenie pobudliwości w danym miejscu oraz intensyfikuje regenerację poprzez przyspieszenie podziałów komórkowych. Jonoforeza nie jest jednak pozbawiona wad. Zalicza się do nich np. niemożność określenia ilości wprowadzonego leku. Dowiedziono, że leki nie ulegają całkowicie dysocjacji elektrolitycznej i częściowo pozostają w postaci niezjonizowanej, co uniemożliwia ich przejście przez skórę. Z tego względu nie da się stosować w ten sposób leków, które wymagają działania w dużych dawkach. Farmaceutyki wprowadzone do organizmu przez skórę za pomocą prądu elektrycznego wnikają tylko na kilka milimetrów, a następnie powolnie przenikają do tkanek położonych głębiej. W związku z tym nie jest możliwe stosowanie jonoforezy do leczenia narządów wewnętrznych.
Do najważniejszych wskazań jonoforezy należą: |
Zapalenia pochewek ścięgnistych |
Przykurcze |
Blizny |
Stany pourazowe stawów i mięśni |
Utrudniony zrost kostny |
Zespoły bólowe stawów |
Nerwobóle |
Stany zapalne tkanek miękkich |
Zapalenie ucha środkowego |
Zapalenie krtani |
Główne przeciwwskazania do jonoforezy to: |
Uczulenie na którykolwiek składnik podawanego leku |
Wszczepiony rozrusznik serca |
Metale znajdujące się w ciele pacjenta |
Ostre stany zapalne |
Stany podgorączkowe |
Nowotwory |
Porażenia spastyczne |
Zaburzenia czucia |
Utrudniony kontakt z pacjentem |